Het leven in Schoemansdal

Na een vijf uur durende, prachtige autorit ben ik gearriveerd in Schoemansdal. Een prachtige groene plek in een bergachtige omgeving. Schoemansdal ligt helemaal in het oosten van Zuid-Afrika. Heel dicht bij de grenzen met onder andere Mozambique en Swaziland. Een grensgebied dus. Het is hier een stuk warmer dan in KwaMhlanga, dus ik geniet!

Mijn tijd hier breng ik door met werken bij Thembalethu Nkomazi. Een organisatie die een belangrijke positie inneemt binnen de community. Thembalethu Nkomazi geeft home-based-care in verschillende gebieden, er zijn after-school- programma’s in vier verschillende community’s en er is veel aandacht voor jeugdwerk door onder andere een dramateam. Verder zijn ze begonnen met een grote moestuin, en kunnen de mensen uit de omgeving plantjes kopen om zelf een moestuin te starten. Een gat in de markt, zo ongeveer alle huishoudens hier zijn een moestuin gestart. Thembalethu Nkomazi is een organisatie die hoopt biedt waar geen hoop is.

De afgelopen weken heb ik voornamelijk gewerkt met de verschillende home-based-care teams. Op dag één kreeg ik de sleutels van de truck van Cleopas de manager in mijn handen gedrukt. ‘Jij hebt je rijbewijs toch?’ Alle care-workers klommen in de laadbak en ik was de chauffeur. En daar begon mijn ontgroening als home-based-care worker in de community in Schoemansdal. Nu we zo’n drie weken verder zijn kan ik wel zeggen dat ik gewend begin te raken aan de onverharde wegen, soms kun je het geen wegen noemen. Altijd vol kuilen, hobbels, koeien, geiten en kippen. De eerste week heb ik meegekeken en meegewerkt bij het team wat hier in Schoemansdal werkt. Een gezellige week met vrolijke, Engels sprekende dames. De omstandigheden waarin de mensen hier leven zijn erg verschillend. Soms controleren we gewoon even hoe het met mensen gaat maar soms geven we een patiënt een wasbeurt of medicatie.

De verschillen werden me vooral duidelijk toen ik in week twee werkte in Blok B, een soort dorpje 45 minuten rijden hier vandaan. Blok B is dichtbij de verschillende grenzen en een groot probleem in deze omgeving zijn de mensen zonder documenten. Zonder ID-kaarten, paspoorten of geboortecertificaten. Deze mensen komen vaak niet uit Zuid-Afrika en kunnen dus geen aanspraak maken op een zogeheten ‘grant’ hier, oftewel een uitkering en zonder documenten kunnen ze ook niet op zoek naar een baan. Maar omdat ze meestal ook geen documenten hebben uit hun eigen land kunnen ze ook niet terug. Een ingewikkelde situatie die ik terug zie in verdrietige, uitzichtloze en helaas vaak ook zieke patiënten. Er is geen geld voor, voor ons, vanzelfsprekende dingen als eten en drinken. Kinderen zonder papieren worden niet toegelaten op de normale scholen. Daarom is het after-school project in blok B aangepast. De kinderen komen hier niet na school zoals in Schoemansdal, Jeppes Reef en Buffelspruit. De kinderen zijn hier de hele dag welkom. Ook op deze school heb ik nu flink wat tijd doorgebracht. Onder leiding van twee ontzettend lieve enthousiaste ‘teachers’ krijgen de kinderen les in Engels, Soswati, rekenen etc. Er zijn weinig middelen maar het betekent ontzettend veel voor deze kinderen om toch iets te kunnen leren. Ze geven zich volledig en zijn heel wat gedisciplineerder en respectvoller dan de meeste kinderen in Nederland. Het grootste deel van deze kinderen heeft niet alleen geen documenten maar komt ook uit gebroken gezinnen. Een ander probleem in Zuid-Afrika.

Ik woon hier in Schoemansdal bij Sally McKibbin, de oprichtster van de organisatie. Een vrouw waar ik ontzettend veel respect voor heb. Zij heeft meerdere huizen op een terrein, en ik heb mijn eigen huisje. Sally heeft in de afgelopen jaren veel kinderen in huis genomen met een zware achtergrond (bijv. overleden ouders), en de oudsten zijn al in de 20, de jongste is een baby. Ik denk dat we hier in totaal met ongeveer 15 personen wonen. Een aantal van de kinderen woont namelijk op zichzelf of studeert in andere plaatsen. Ik mag mee eten met de familie dus dat is fijn en gezellig! Ik kan lopend naar de organisatie, dat is maar een half uurtje dus dat is lekker. Ook hier in Schoemansdal zijn weinig blanken dus ik krijg een hoop aandacht wanneer ik hier wandel. Huwelijksaanzoeken, gratis taxi ritjes en toeterende auto’s zijn dan ook niet vreemd.

Het was voor mij iets meer zoeken naar activiteiten die ik kon doen hier als verpleegkundige. Maar ik ben er nu wel achter dat het fijn is om een rijbewijs te hebben. Ik kan de mensen naar de kliniek of naar een ziekenhuis vervoeren wanneer dit nodig is en we nemen regelmatig voedselpakketjes mee naar de patiënten. Afgelopen week heb ik een workshop georganiseerd voor de care-workers die goed ontvangen werd. Zij hebben dingen van mij geleerd maar ik leer voornamelijk veel van hen. Ik ben mee geweest met het dramateam dat ontzettend vroeg in de ochtend langs gingen bij twee verschillende klinieken en daar zong met de patiënten en een soort toneelstuk opvoerde vol humor. Iets wat je in Nederland niet snel zult zien. Maar ik vond het echt heel leuk! Het drama team heeft verschillende toneelstukken gericht met onderwerpen als discriminatie bij tuberculose of HIV, hygiëne, therapietrouw medicatie innemen etc. Je ziet de patiënten genieten en lachen. En ik ben ervan overtuigd dat de boodschap veel beter overkomt dan wanneer een verpleegkundige haar verhaal houdt over trouw je medicatie innemen. Het drama team gaat naast de klinieken ook regelmatig scholen, ziekenhuizen of andere bijeenkomsten bij langs waarvoor ze gevraagd worden.

Ik blijf het zeggen maar wauw de dagen vliegen voorbij… Nog maar een dikke maand en dan sta ik alweer op Schiphol! Dus voor nu ga ik nog even flink genieten van de komende weken hier in Schoemansdal.