21.000 stappen voor thuiszorg

Zoals in de laatste blog al was vermeld, zouden we mee met de thuiszorg, de Home Based Care (HBC). Het werden twee heel intensieve dagen. Al lezend zal u dat wel duidelijk worden.

Het HBC team bestaat uit vier personen. Ze gaan in koppels van twee de wijk in. In tegenstelling tot wat wij dachten, beginnen ze niet in Nakekela, maar op locatie. We werden de eerste morgen door Dorcas naar twee HBC werkers gebracht niet heel ver van Nakekela. Verder de wijk in gaat de hele dag lopend. Van patiënt naar patiënt, soms bijna vijf kilometer uit elkaar. En één keer was de patiënt niet eens thuis.  Dit hield dan ook in dat we de eerste dag slechts zes patiënten hebben kunnen bezoeken. We liepen met Emily en Pfiso. Toen we hen in de wijk ontmoetten, waren ze net bezig om een vrouw gereed te maken om in Nakekela te worden opgenomen. Ze was ernstig ziek, en kon bijna niet meer lopen van de pijn. Ze had kort geleden een stoma gekregen, maar dit bleek helemaal niet goed te gaan. Dorcas nam haar mee naar de kliniek samen met een familielid.

Toen begon de voettocht door de dorpen. Je merkt niet dat je van het ene in het andere dorp terecht komt. Van KwaMhalanga naar Thembalethu over allemaal rode zandpaden met hier een daar een stukje teerpad.

Op een gegeven ogenblik kwamen we op een vrij groot erf met twee heel klein huisjes. Wel van stenen muren, maar met metalen golfplaten op het dak. In de ene woonde een moeder, de ander haar 20-jarige zoon. Hij is hiv-positief en is een paar jaar terug heel erg ziek geweest. Maar het gaat nu heel goed met hem. Alleen vorige week wilde hij niet meer leven. Had zichzelf opgesloten en was van plan een eind aan zijn leven te maken. Wat was er gebeurd? Hij wilde graag naar school, zijn vader had beloofd dit te betalen maar toen het zover was, is zijn vader vertrokken naar Zululand Natal. Zijn leven had geen zin meer. De HBC had hiervan gehoord en brachten hem een bezoek en nodigden hem uit om a.s. zaterdag naar de support groep in Nakekela te komen om met lotgenoten en professionals te praten. Hij was hier heel blij mee en wilde wel komen (wat hij ook heeft gedaan, wij waren erbij). Zijn medicijnen werden gecheckt en een afspraak gemaakt in de kliniek.

We gingen verder langs vuilnisbelten en kleine kronkelpaadjes naar een oude zieke man. Een zoon had al maanden niet naar hem omgezien en die moest eigenlijk toestemming geven dat zijn vader wordt opgenomen. Een neefje en de buurvrouw ontfermden zich over hem, maar nu ging het niet meer. De man kon nog nauwelijks praten en at bijna niet meer. De verpakkingen van medicijnen (o.a. antibiotica) waren vanaf oktober vorig jaar ongeopend. Waarschijnlijk heeft hij tbc. Deze ziekte is dodelijk als je niet de juiste medicijnen inneemt. Ook hij wordt opgehaald door Dorcas en moet door de dokter worden onderzocht en opgenomen in Nakekela. De middagpauze gebruiken we bij de Phola Mall waar wij ook altijd onze boodschappen halen.

’s Middags wordt het echt warm. Het lopen gaat trager, maar we moeten door. Want we gaan flyeren. Gewoon naar een huis toe lopen waar een hek open staat of aan een open deur roepen. Emily en Pfiso leggen aan de bewoners uit wat Nakekela is, waar het voor staat, dat het een privé-kliniek is. Maar ook dat het een christelijke instelling is. Er werd druk gepraat in het Zulu of Ndebele, twee verwante talen. Soms leek het voor ons wel dat er heftig werd gediscussieerd, maar dat is niet zo. Er werd goed geluisterd en adequaat antwoord gegeven. De mensen waren bereid de folder in ontvangst te nemen. Sommigen hadden wel positieve verhalen over Nakekela gehoord. Bij elk adres waar je kwam, word je meteen een stoel aangereikt. Het is niet beleefd om tijdens gesprekken te blijven staan. Als de dag voorbij is, blijkt dat we iets meer dan 21.000 voetstappen hebben gezet. Maar wat doen deze mensen prachtig werk. Anders dan we ons hadden voorgesteld. Veel meer signaleren en doorverwijzen of meteen doorpakken. Tijdens het flyeren krijg je veel informatie en word je op het spoor gezet van situaties die zorgelijk zijn. Het was Pfiso zijn eerste werkdag, maar het leek wel of hij al jaren ervaring had. Eerder had hij in Nakekela gewerkt, maar vond dit meer een uitdaging.

De volgende dag gaan we met twee meisjes op stap. We worden naar Kwaggafontein gebracht, 20 kilometer vanaf Nakekela. Daar ontmoeten we Paulinah en Sibusiso, twee jonge vrouwen. Met hen liepen we naar het eerste adres. Een jonge vrouw met een hele geschiedenis en recente problemen. En ze had tbc en was hiv-positief. Haar moeder was pas overleden en had haar veel geld nagelaten. Tijdens haar ziekte had een buurvrouw voor haar gezorgd. Zij had daarbij de beschikking gekregen over het paspoort van de zieke mevrouw en daarmee een rekening op haar eigen naam laten zetten. Twee verre familieleden kwamen nu verhaal halen. De buurvrouw wilde het paspoort niet terug geven. Uiteindelijk zaten er wel acht mensen in huis en werd er heftig gediscussieerd. De beide care werkers van de HBC bleven rustig, maar beslist, en loodsten het gesprek naar een oplossing. De buurvrouw gaf het paspoort uiteindelijk terug. Het bleek dat er nog geen geld van de zieke mevrouw was weggenomen. De zieke vrouw werd opgehaald door Dorcas.

Van deze dag zou heel veel te vertellen zijn. Er werd opnieuw veel geflyerd en voorlichting gegeven. En dan gebeurt er iets wat je in een documentaire ziet. En weet je dat dit geen gewone thuiszorg is, zoals in Nederland. Het is veel meer op het spoor komen, signaleren en of doorpakken, maar soms kun je alleen maar adviseren. Dan wil je wel meer, maar hebben de HBC-werkers niet de mogelijkheid.

We stappen een erf op, er zit een jonge, tengere vrouw op haar veranda. Paulinah en Sibusiso zien meteen dat hier iets niet in orde. Rustig gaan ze met haar in gesprek. We zien aan haar houding en merken aan haar stem dat ze wat tegenspartelt. Ook al kunnen wij het niet verstaan, je merkt dat langzaam haar hele levensverhaal er uit komt. Haar man heeft haar verlaten met hun oudste kind. Zij heeft drie kinderen die op dat moment op school zijn. De vrouw is onder doktersbehandeling en heeft medicijnen voorgeschreven gekregen, maar kan ze zelf niet meer halen. Geld heeft ze bijna niet. Ze is zo vermoeid dat ze nog amper iets kan. Ze is erg mager, ziet er hulpeloos uit en maakte een erg verdrietige indruk. We mochten van haar in huis kijken. Hier schrikken wij erg van. Overal lagen etensresten, vuil wasgoed of wasgoed in een teil met smerig water. Ondertussen was ze bezig broodjes aan het bakken voor de kinderen wanneer ze uit school komen. Nog even en ze gaan niet meer naar school , want dan is er geen eten meer en geen kleding. Familie heeft deze vrouw niet in de buurt en niemand is er die haar steunt. De HBC-werksters hebben in deze situatie geen directe oplossing. Zij is primair afhankelijk van medicijnen, maar Nakekela heeft niet zomaar de bevoegdheid om die te geven. Haar probleem wordt wel meegenomen in de bespreking met Dorcas. Er is een supportgroep in de omgeving die er wat mee kan doen. Wel willen de HBC-werkers haar in de gaten houden. Hier bleek maar hoe betrokken de HBC-werkers zijn. Deze schrijnende situatie ging hun aan het hart. Toen we weg liepen van het huis vocht één van hen tegen de tranen. Ze voelde zich zo machteloos. Ze had zo graag meer voor haar willen doen.

Dit zijn maar een paar ervaringen die we meemaakten. Zowel op de eerste, als de tweede dag,  vertaalden de HBC-werkers voor ons steeds in het Engels, soms tijdens de gesprekken maar ook daarna. Over wat er aan de hand was, wat ze kunnen of niet kunnen doen. Aanvankelijk dachten wij dat ze er misschien niet zoveel mee op hadden om twee vreemde mensen mee te sjouwen de hele dag. Beide koppels vroegen ons aan het eind van de dag of we de volgende dag weer mee wilden. Fijn om te horen, we gaan zeker weer mee.

’ s Avonds hebben we nog een hele tijd zitten napraten met z’n beiden over hoe de HBC te werk gaat. Diep respect hebben we wat deze beide koppels voor hun mensen doen. Zoveel passie. Ze zien het echt als een roeping. In deze aanpak ligt de basis van het werk van Nakekela. Want zeiden ze, de mensen krijgen in Nakekela niet alleen goede voeding, goede zorg, goede medicijnen, maar ook devotion. Dat betekent dat ze te horen krijgen dat er een God in de hemel is die wil helpen en voor hen wil zorgen. En is de last soms te zwaar om te dragen, Hij wil het met je meedragen wanneer je naar Hem toegaat.