Een nieuwe week bij Nakekela

Aids-testen
De tijd dat we hier mogen zijn, gaat gestaag door. De dagen zijn inmiddels weken geworden. Nakekela wordt zo langzamerhand een thuis voor ons. We komen er graag en voelen ons er zeer welkom. Van een aantal zorgtaken hebben jullie al kunnen lezen in onze eerdere blogs. De zorg van patiënten in Nakekela en van de Home Based Care in de community en het geven van voorlichting over hiv en aids in de support groep. Maar er gebeurt nog meer. Doetsje is een dag op pad geweest met de testers. In 2018 is er met steun van een Duitse sponsor gestart met het testen van zoveel mogelijk inwoners op hiv. Iedereen die hiv-positief is, moet doorverwezen worden naar de kliniek van KwaMhlanga voor medicijnen. Ook deze werkers gaan lopend door de community’s, maar nu huis aan huis. De medewerking aan de test is vrij. Er zijn meer mannen die weigeren om er aan deel te nemen dan vrouwen.

Bij een woning troffen we twee jongens en twee meisjes aan. De meisjes wilden zich wel laten testen. Dit wordt in een beschermde ruimte in huis gedaan, zodat de privacy is gewaarborgd. Eén van hen werd positief getest, maar wilde dat niet laten weten aan de rest van de groep. Dit meisje zal later gebeld worden en uitgenodigd om de volgende dag langs te komen in Nakekela voor een gesprek.

Op een ander adres was een jonge vrouw die graag getest wilde worden. Zij vertelde dat ze in november van vorig jaar verkracht was door een traditional healer, een toverdokter. Hier een sangoma genoemd. Haar ouders hadden gezegd dat ze het maar stil moest houden. Ze is al twee keer getest en die waren beide negatief. Nu werd ze voor de derde keer getest en gelukkig voor haar weer negatief. Nu zijn die cruciale 12 weken voorbij en mag ze er van uit gaan dat ze geen hiv heeft. Doetsje heeft haar op het hart gedrukt om, als haar zoiets weer overkomt, daar melding van te doen. Dat heeft ze beloofd, maar je weet nooit welke invloeden haar parten speelt om het niet te doen.

In de afgelopen maanden januari en februari zijn er iets meer dan honderd positief getest. Hoeveel testen er zijn gedaan in die periode is ons niet helemaal duidelijk geworden. Maar dit aantal is in ieder geval verontrustend.

Voedselbank
Er gebeuren ook andere dingen bij Nakekela. Door de Spar-supermarkt in de Phola Mall  in KwaMhlanga is een grote voorraad levensmiddelen geschonken aan Nakekela. Dit gebeurt wel vaker. Veel goederen worden eruit geselecteerd voor de kliniek zelf, maar het meeste gaat naar de gezinnen van de supportgroep. Ik heb Sam en Bhebi geholpen om er wat orde in te krijgen. Enkele dagen later was alles weer opgeruimd. Een mooi voorbeeld van voedselbank in dit land.

Nieuwe patiënten
De laatste week zijn er opnieuw patiënten overleden. Ook zijn er drie, nog relatief jonge mensen binnengekomen: twee jonge vrouwen en een jongen van 17 jaar. Beide jonge vrouwen hebben aids, maar ook psychische problemen. Dat is soms een bijkomend effect. Hiv en aids tast ook het zenuwstelsel aan en beschadigen je brein als je niet tijdig ingrijpt. De zorg heeft de handen vol aan deze twee, omdat ze weg willen lopen en dingen omgooien en proberen te vernielen. Eén van de beide siert zichzelf soms helemaal op met de blaadjes van rozen, die ze uit de binnentuin van de kliniek plukt. Ze heeft een goede klik met Doetsje die haar af en toe kan kalmeren. De jongen van 17 is erg in zichzelf gekeerd, maar beetje bij beetje vertelt hij wat hem is overkomen. Hij heeft twee oudere broers, waarvan één in Nakekela is overleden aan aids, evenals zijn moeder. Ook zijn vader leeft niet meer. Hij was zeven jaar toen hij wees werd. Hij is opgevangen geweest door een Nederlands echtpaar in de omgeving van Bethal, ook in Mpumalanga, samen met meer weeskinderen. Maar hij is teruggekeerd naar zijn oma, hier in de omgeving. Dit gaat helemaal niet goed. Hij krijgt nu van alles de schuld. Zijn oom belooft steeds dat hij bij hem zal komen, maar er gebeurt niets, er is niemand die bij hem op bezoek komt. Ik ben voor hem naar de supermarkt gegaan en heb fruit en  vruchtensap voor hem gekocht. Dat zijn dingen waarvan verwacht wordt dat die door familie van de patiënt wordt meegenomen. Hij was er zo blij mee. Later blijkt dat het misschien toch wat genuanceerder ligt. Een nichtje komt toch op bezoek en vertelt dat haar vader de handen van hem aftrekt omdat hij onhandelbaar is. De jongen wil in alles zijn eigen gang gaan. Ook het nichtje moet zich volgens hem met haar eigen zaakjes bemoeien. Wat is waarheid? Het is soms niet eenvoudig. Maar hoe dan ook, hij moet geholpen worden.

Naar de kerk bij kerkplanter Malwande
Op een zondag gingen we naar de kerkdienst waar Malwande Mdonga voorging. Jullie lazen over hem in een vorige blog. De dienst was in een tent die staat op het terrein van een grote kerk, de Reformed Church (Gereformeerde kerk, hier ook wel  Dopperkerk genoemd), de Rainbow Christian Fellowship, een grote gemeente. Malwande is kerkplanter van Sunrise East, en is hier in 2015 begonnen met 2 kinderen en 2 volwassenen. Nu 3 jaar later zijn er ongeveer 40 kinderen van 3 tot 11 jaar. Malwande zet in op jongeren, de ouders komen vaak later mee. Maar de kinderen zelf zijn de drijvende krachten tot de opbouw van een nieuwe kerkplanting.

De preek ging over 1 Petrus 1: 24-25. “Je kan makkelijk zeggen, ik hou van jou, maar wanneer je geen echte belangstelling voor die ander hebt wat betekent dat dan? Zo kun je ook God loven met je mond, maar wanneer je je broer of zuster haat, dan geloof je niet met je hart. Dat wat jij hebt, kan je zomaar tot verkeerde dingen verleiden, je bent gefocust op jezelf, egoïstisch, niet open voor een ander, maar meer voor jezelf. Liefde is bij ons vaak dat je iets van een ander verwacht. Maar Jezus Christus houdt van jou zonder tegenprestatie . De kerk van vandaag wil iets nieuws, genezing, in tongen spreken, maar wat de kerk nodig heeft, is het Woord van God, van zijn echte liefde. Dat is relevant.” Malwande is een blijde en enthousiaste spreker, en zanger trouwens.

Na de dienst hebben we nog een tijdlang met hem in de tuin van de kerk zitten praten. Voordat hij als kerkplanter begon, is hij in 2015  twee maand in New York geweest en heeft een training gevolgd bij de bekende dominee Tim Keller, waar hij veel van geleerd heeft. Praktisch wil hij toewerken aan het opzetten van private schools in de omgeving van Sunrise East, maar ook in Mamelodi. Dat vindt hij enorm belangrijk. Op de public schools wordt weinig gedaan aan veiligheid rondom het kind. Veel jongeren sluiten zich aan bij een gang, een jeugdbende en worden crimineel. Als kinderen in de basis goed onderwijs en liefde krijgen, dan heeft dat een uitwerking, zowel voor dat kind als ook de ouders. Prachtig om te zien hoe een stoere student van zo’n 12 jaar geleden zo’n innemend mens is. Met zoveel toewijding!

In de rechtszaal
Sommigen lezers vragen zich af of wij ook nog ontspannende dingen doen. Dat doen we zeker, maar daar is deze blog niet zozeer voor bedoeld. Maar in het kort willen we wel iets kwijt. We zijn een dagdeel naar Cullinan geweest. Dat is een oud diamantmijn stadje, waar nog steeds ‘blinkklippies’ uit de grond worden gehaald. Ook zijn we in een nagebouwd, historisch Ndebele-dorpje geweest. Daar staan tal van hutjes en huisjes waar je kunt zien hoe in enkele honderden jaren de woningbouw in deze streek tot ontwikkeling is gekomen. Vooral de Ndebele-schilderkunst wordt er sterk in naar voren gebracht. Wij hebben een tour door Pretoria gemaakt en daar ‘Paul Kruger se huis’ bezocht. De kerk waar hij vroeger naar toe ging, staat er recht tegenover. Behalve dat hij president was, was hij ook nog ouderling. Vlakbij is ook de Heldenakker, de begraafplaats waar hij begraven ligt, met nog een aantal oud presidenten van voor de Boerenoorlog. Op het Kerkplein, ook vlakbij, staat zijn standbeeld. In Nederland zijn nog heel wat straten en soms gebouwen naar deze markante ‘oom Paul’ vernoemd.

Maar wat indruk op ons heeft gemaakt, is een bezoek aan het Paleis van Justitie, recht tegenover dat standbeeld. Ik meende dat het open was voor publiek, maar dat is kennelijk niet zo. Toch was de security bereid ons gratis een rondleiding te geven. We zijn in de rechtszaal geweest waar het Rivoniaproces in 1964 is gevoerd tegen Nelson Mandela en zeven andere anti-apartheidsstrijders. De zaal is nog identiek. Onder de zaal is de cel waar Nelson Mandela enkele weken op de uitspraak van de rechter moest wachten. Hij en zijn vrienden waren er zeker van dat ze de doodstraf zouden krijgen. In die weken studeerde Mandela nog af op een schriftelijke rechtenstudie aan de universiteit van Londen. Zijn laatste pleidooi die vier uur duurde, hield hij zelf. De slotwoorden ervan gingen de hele wereld over. De officier van justitie eiste de doodstraf, maar de rechter beslist levenslange opsluiting op Robbeneiland. Dertig jaar later was hij de eerste niet-blanke president van Zuid-Afrika. In de cel zijn de strijd- en verzoenende teksten nog op de muren te lezen. Wat ons hier in dit land zo opvalt, is dat blanke en zwarte mensen met zoveel waardering en liefde over Mandela spreken. Dat maakt dit land zo bijzonder, dat er wonden geheeld zijn en worden.