De kracht van een kleine kerk

De tour door het zuiden van Brazilië in Rio Grande do Sul wordt bijna afgesloten. Elke dag in een ander bed, aan een andere tafel, een andere voorganger, een andere kerk, een ander verhaal. Toch zie ik ook veel overeenkomsten en dan vooral de kracht van de kleine kerk.

We bezochten verschillende Presbyteriaanse kerken en steeds waren we in kerken met 30-50 leden. Hoe kan het toch dat deze doorgaan met bestaan? En dat ze überhaupt bestaan?

Creativiteit op z’n top. Doordat de kerken klein zijn volstaat een oude winkel al snel als nieuw kerkgebouw. Er kan iets goedkoops gekocht worden, en een verbouwing duurt vervolgens een aantal jaren. Plastic tuinstoelen worden als stoel gebruikt. Voor een maaltijd wordt zelfgemaakt eten meegebracht. Iedereen werkt samen; tijdens de dienst spreekt de gemeente samen de bijbeltekst hardop uit, weer een andere man bid met de gemeente en de voorganger preekt.

Voorgangers zijn erop gericht om relaties aan te gaan met leden maar ook met mensen naar buiten. Als ze op een plek wonen dan is het de bedoeling dat ze daar blijven wonen voor een onbepaalde tijd. Voornamelijk met als doel om een stabiele factor te zijn in hun kerk maar ook voor de stad waarin ze wonen. Relatieopbouw door soms jaren van investeren. Door de kleinschaligheid van de kerk heeft een voorganger tijd om bijvoorbeeld een wekelijkse lunch voor zakenmannen te organiseren. En het lijkt onnozel of overbodig, maar ook dat wekelijkse kopje koffie bij het lokale restaurant en dat praatje kan van betekenis zijn en een kans zijn om een relatie op te bouwen en te vertellen over God. Hij heeft meer tijd voor bezoek, weet hij wat er speelt. Er is tijd voor het geven van Bijbelstudie en deze ook te ontwikkelen. Een kleine gemeente betekent ook dat je het met de mensen moet doen die er zijn, je kan niet kiezen wie je leuk vindt of waar je  goed mee samen denkt te kunnen werken. De regel is dat een kerk niet op houdt  te bestaan, ook al zijn er nog maar 15 leden. Gewoon stug doorgaan en volhouden ook als het lastig is, net zoals God doorgaat met Zijn werk.

De kleine aantallen zorgen er ook voor dat de kerk geprikkeld wordt om te groeien. In de kerken zag ik een open houding, mensen verwelkomen je hartelijk. Je kan niet anoniem de kerk instappen. In alle kerken zag ik dat álle leden elkaar begroeten met een hand of kus. Dat betekent dat je even contact maakt, de ander gezien maakt. Hoe vaak voelen mensen in onze samenleving zich niet gezien of geliefd? Hoe fijn is het dan als je een kerk instapt en gezien mag worden.In onze kerken gaan we op onze vaste plek zitten en als er een nieuweling in de kerk zit, kijken we schuchter naar deze persoon of we knikken even maar een uitnodiging voor een kop koffie thuis blijft vaak uit.

Ouderlingen worden voor het leven benoemd, maar ze voeren alleen maar voor een periode van 5 jaar de uitvoerende taak uit, daarna hebben ze een periode geen uitvoerende taken maar de titel behouden ze. Vervolgens kunnen ze weer opnieuw benoemd worden. De ouderlingen overleggen met de voorganger wat de koers van de kerk is. Dit houdt het gezond en zorgt ervoor dat de voorganger niet alleen de besluiten neemt.

Wat mij telkens weer verbaasde is de gebedscultuur: voor vertrek bidden, voor het eten bidden, voor een afscheid bidden, voor een dienst bidden. Mannen uit de gemeente bidden ook tijdens een kerkdienst. God óveral in betrekken en om Zijn leiding vragen én volgen, dat is wat ik ook steeds heb mogen zien in de kerken. Dus ook als er zorgen zijn over de kleinschaligheid, het gebrek aan vervulling van de vacatures maar ook gebed om God te vragen welke koers gevaren moet worden.

De echtgenotes van de voorgangers hebben vaak ook een voortrekkersrol, zo vertelde een voorgangersvrouw  dat ze voorzitter van de vrouwenbijbelstudie, een andere echtgenote begeleide met haar man de liederen voorin de kerk en weer een andere echtgenote zag ik tijdens de kerkmaaltijd de kinderen begeleiden- en zorgde dat hun als eerste te eten kregen. Omdat een voorganger voor onbepaalde tijd blijft, het liefst zo lang mogelijk, is zijn echtgenote daarin ook een stabiele factor en kan de kerk op een andere manier stabiliteit krijgen.

Een andere kracht van de kleine kerk is de veiligheid en kwetsbaarheid. Gisteren in Canela durfden ze naar voren te komen en  met de gemeente te delen waar ze dankbaar voor waren; mensen toonden emoties en er was een veilige sfeer waarin dat kon. Als je je voorstelt dat je dit doet in een zaal met 600 mensen voelt dat toch minder veilig.

Het lijkt alsof men makkelijk(er) naar elkaar kan omzien omdat men van elkaar weet wat er speelt, en zou het ook niet makkelijker zijn om elkaar te accepteren en elkaar lief te hebben..?

Marina Antonides

Namens Drenthe Mission: Van 15 november t/m 29 november bezoek kerken IPB in Rio Grande do Sul en de kerken van IRB (Brazilië)